Slakken en naaktslakken fobie

De intense angst  voor slakken valt onder een specifieke dierenfobie. Deze fobie voor slakken wordt aangeduid met molluscophobia. Tegen deze angst is wel degelijk iets te doen.
Ik sta bekend als “Dick de Slakkenman” uit Rotterdam. Tijdens diverse workshops en therapie achtige sessies heb ik een aantal mensen met deze slakkenfobie met succes kunnen helpen. De angst is weg en sterker nog, de slakken worden aangeraakt en vastgehouden.

De behandelmethode die ik gebruik tijdens de slakkentherapie staat bekend onder de naam “Exposure in vivo”. Deze methode wordt vaak ingezet bij behandelingen van diverse angststoornissen en fobieën.

Met deze methode heb ik in diverse pilots ook mensen af kunnen helpen van de wat meer voorkomende angst voor spinnen. Deze angst heet Arachnofobie of spinnenangst. Dit is een overmatige en irrationele angst, een specifieke fobie voor spinnen en spinachtigen. Arachnofobie is waarschijnlijk de meest voorkomende vorm van dierenfobie.

Exposure in vivo
Dit is een behandelmethode die vaak gebruikt wordt binnen cognitieve gedragstherapie (CGT), vooral bij angststoornissen, PTSS en dwangstoornissen. Het idee is dat iemand stap voor stap wordt blootgesteld aan situaties, plekken of activiteiten die angst oproepen, maar in werkelijkheid niet gevaarlijk zijn.

Hier is hoe het werkt in de praktijk:

1. Uitleg en voorbereiding
   De therapeut legt uit hoe angst werkt: vermijding houdt angst in stand, terwijl confrontatie de angst juist kan verminderen.
2. Opstellen van een hiërarchie
   Samen met de therapeut maakt de cliënt een lijst van gevreesde situaties, van het minst spannend naar het meest spannend.
3. Geleidelijke blootstelling (in vivo = in het echt)
   De cliënt gaat de situaties in het dagelijks leven opzoeken. Dit gebeurt stap voor stap, beginnend bij de minst angstige situatie.
4. Leren verdragen en ervaren
   Tijdens de blootstelling merkt de cliënt dat de angst vaak vanzelf afneemt als je blijft in de situatie zonder te vluchten of veiligheidsgedrag te gebruiken. Dit heet habituatie of angstreductie door ervaring.
5. Herhaling en uitbreiding
   Door de oefeningen herhaaldelijk te doen, neemt de angstrespons steeds verder af. Uiteindelijk worden ook de moeilijkere situaties uit de hiërarchie aangepakt.
6. Nieuwe leermomenten
   De cliënt ervaart dat de gevreesde ramp meestal niet gebeurt, of dat deze veel minder erg is dan verwacht. Dit versterkt het zelfvertrouwen en doorbreekt vermijdingsgedrag.

Belangrijk: exposure in vivo is effectief omdat het niet alleen denken over angst verandert, maar iemand laat ervaren dat de situatie veilig is.

Perfect voorbeeld voor slakkenangst!
Als iemand angst heeft voor slakken (bijvoorbeeld walging of paniek bij het zien van een slak), kan een exposure in vivo stappenplan helpen.
Ik laat hieronder een mogelijk schema zien dat stap voor stap opgebouwd is (de precieze volgorde kan natuurlijk aangepast worden aan het angstniveau van de persoon):

Stappenplan Exposure in Vivo – Slakkenangst

Stap 1 – Psycho-educatie

• Uitleg over angst, vermijding en hoe exposure werkt.
• Bespreken dat slakken ongevaarlijk zijn.

Stap 2 – Angsthiërarchie opstellen
Samen een lijst maken van situaties met slakken, van minst eng naar meest eng.

Voorbeeldhiërarchie (van licht naar zwaar):

1. Foto’s van slakken bekijken (op internet of in een boek).
2. Video’s van slakken zien bewegen.
3. Een speelgoedslak of plastic figuurtje vasthouden.
4. Een lege slakkenhuisje (zonder slak) vasthouden.
5. Van dichtbij kijken naar een slak in een bakje (zonder aanraken).
6. In de tuin een slak op afstand observeren.
7. Dichterbij komen en de slak langer bekijken.
8. Een slak met een stokje voorzichtig aanraken.
9. Een slak in de hand nemen (kort).
10. Een slak langer in de hand houden en rustig observeren.

Stap 3 – Geleidelijke blootstelling uitvoeren

• Begin bij stap 1 en pas door naar de volgende stap zodra de angst duidelijk is afgenomen.
• Belangrijk: niet vermijden of vluchten, maar blijven totdat de angst vanzelf zakt.

Stap 4 – Herhalen en uitbreiden

• Elke stap meerdere keren oefenen (bij voorkeur dagelijks).
• Nieuwe situaties toevoegen, bijvoorbeeld: slak zien op een regenachtige dag buiten, of meerdere slakken tegelijk bekijken.